شکوفه/ دفتر ترکیه/ رادیو کوچه
ماه رمضان در ترکیه و در میان مسلمانان این کشور از اهمیت خاصی برخوردار است و با فرارسیدن این ماه مردم مسلمان ترکیه همگام با سایر مسلمانان جهان با شور و شعف به استقبال این ماه پربرکت می‌روند. مسلمانان ترکیه معتقدند که ماه رمضان برکت و خیر را در سفره‌های آنان افزایش می‌دهد. حتا اگر در بدترین شرایط اقتصادی باشند و خداوند به یمن و برکت این ماه عزیز درهای خیر و نعمت خود را به روی بندگانش می‌گشاید.
فایل صوتی را از اینجا بشنوید
آغاز ماه رمضان در ترکیه بسیار شاخص و مورد توجه است و حتا غیرمسلمانان نیز با این مسئله به خوبی آشنا هستند. شهر استانبول که در گذشته مرکز خلافت عثمانی بوده، میراث اسلامی بسیاری را از آن دوران در خود جای داده است و این شهر حاصل آدابی در خصوص این ماه است که مستقیمن از دوره عثمانیان به جا مانده است. مسلمانان در ترکیه قبل از شروع ماه رمضان به تزیین خیابان‌ها و مساجد می‌پردازند و با چراغانی و الوان کردن مساجد و گذرها، آمدن ماه رمضان را به یکدیگر تبریک می‌گویند.
بازار «عطارین» که یکی از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین بازارهای قدیمی تجاری در کلان‌شهر استانبول است، در ماه رمضان ازدحام شدیدی جهت خرید و فروش در آن به چشم می‌خورد و مسلمانان به خرید مایحتاج این ماه به‌ویژه انواع شیرینی‌ها و غذاهای مخصوص این ماه اقدام می‌کنند. شیرینی‌های ترکیه از تنوع بسیاری برخوردار است و بالغ بر سی و شش نوع شیرینی و پیراشکی است که اصطلاحن به آن‌ها «pasta borek» می‌گویند که باقلوای خاص ترکیه نیز در زمره این شیرینی‌ها جا دارد. سفره‌های افطاری مسلمانان این کشور شامل زیتون، پنیر، خرما، باقلوا و انواع سوپ و آش است که به آن «چوربا» گفته می‌شود که از تنوع خاصی نیز برخوردار هستند.
برخی از این چورباها از دوران عثمانی به جا مانده است. طی ماه رمضان در برخی از شهرهای ترکیه چادرها و خیمه‌هایی در میادین و اماکن عمومی به منظور افطاری دادن برپاست تا کسانی را که هنگام افطاری در منزل نیستند یا در حال رانندگی‌اند افطاری دهند. این سفره‌های افطاری از سوی شوراهای خیریه یا افراد خیر و در برخی موارد از سوی شهرداری – بلدیه- گسترانیده می‌شود و بیش‌تر در دو شهر آنکارا و استانبول مورد توجه قرار می‌گیرد.
ماه رمضان در ترکیه در عین تقدس و محترم بودن برای غیرمسلمانان هیچ محظوریتی از نظر خوردن و آشامیدن ایجاد نمی‌کند و حتا مسلمانان در این زمینه کاملن مختار هستند. بنابراین پایبندی به احکام شرعی از جمله روزه امری قلبی و ایمانی است که هیچ فشار اجتماعی- سیاسی آن را بر فرد تحمیل نمی‌کند.
مساجد در این ماه از ازدحام بیش‌تری نسبت به ماه‌های دیگر برخوردار است، به‌ویژه مساجد بزرگ و معروف که مسلمانان ترکیه از هرجا سعی می‌کنند به آن‌جا بیایند و نماز را در این مساجد باشکوه به جماعت بجای آورند، به‌خصوص نماز تراویح که مخصوص اهل سنت است و مردم ترکیه ترجیح می‌دهند آن را با جماعت اقامه کنند تا از فیض بیش‌تری در ماه رمضان بهره‌مند شوند.
هنگام سحر علاوه بر بانگ مناجات مساجد براساس عادتی دیرینه و قدیمی سحرخوان به خیابان‌ها و کوچه‌ها آمده و برای بیدار کردن مسلمانان جهت خوردن سحری و اقامه نماز آواز سر می‌دهد و بعد از اقامه نماز صبح مسلمانان به قرائت قرآن می‌پردازند. قرائت و بعضی وقت‌ها تفسیر قرآن در این ماه در مساجد پرشمار ترکیه بسیار رواج دارد.
یک عادت بسیار زیبا این‌که کسانی که به مساجد می‌آیند یا سر سفره‌های افطاری و سحری می‌نشینند همواره خود را با عطر که به آن «کلونیا» می‌گویند معطر می‌کنند و در تمامی مراسم و اعیاد به‌ویژه اعیاد اسلامی مانند عید قربان و عید فطر این سنت پسندیده اجرا می‌شود. در این ماه برخی از شبکه‌های تلویزیونی ترکیه نیز با تدارک دیدن برنامه‌های خاص به استقبال این ماه عزیز می‌روند و اقدام به پخش برنامه‌های احکام و سریال‌های اسلامی قبل از افطار و هنگام سحر می‌کنند و قرائت قرآن و برنامه‌های تواشیح نیز از این شبکه‌ها در طی این ماه پخش می‌شود.
با شروع ماه رمضان در استانبول نمایشگاه بزرگی از کتاب‌های اسلامی نیز برگزار می‌شود که تا پایان ماه رمضان ادامه دارد و در آن به ارایه کتاب‌های دینی می‌پردازند. فعالیت‌های این نمایشگاه هر روز پس از نماز مغرب آغاز می‌شود و روزانه هزاران نفر از آن دیدن می‌کنند.
در یک سوی نمایشگاه مکانی برای افطاری یا غذاهای پس از افطاری وجود دارد. در محوطه بیرونی نمایشگاه برخی مردم تولیدات دستی و کارهای هنری و برخی محصولات غذایی خود را به فروش می‌رسانند، مانند تابلوهای خطاطی اسلامی، تصاویر اسلامی، کتاب‌های دینی، عطرها و شیرینی‌های مخصوص.
برنامه دیگر در ماه رمضان به نمایش گذاشتن «خرقه شریف» است که در استانبول واقع است. این خرقه منسوب به محمد پیامبر مسلمانان است که سلطان سلیم عثمانی هنگام فتح مصر از آخرین خلیفه عباسی دریافت کرد و آن را به هم‌راه واگذاری منصب خلافت به سلطان عثمانی از حجاز به استانبول منتقل کرد و سلطان عبد‌الحمید دوم با تاسیس مسجدی در سال 1853 میلادی صندوقچه خرقه شریف را در آن نگه‌داری کرد. نمایش خرقه شریف بسیار مورد توجه مردم ترکیه است و از اقصا نقاط این کشور برای دیدن آن به استانبول مسافرت می‌کنند.
آخر ماه رمضان که در واقع «عید فطر» نامیده می‌شود، در ترکیه بسیار مورد توجه است و پس از «عید قربان» دومین عید رسمی ترکیه است و به مدت سه روز کشور تعطیل رسمی است. عید فطر را در ترکیه «عید رمضان» می‌گویند و به دلیل مصرف زیاد شیرینی و آب‌نبات در این روز به خصوص برای هدیه دادن به کودکان به «شکر بایرامی» (عید شکر) معروف است. در عید فطر زیارت اهل قبور، پوشیدن لباس‌های نو، دید و بازدید خویشان و دوستان و آشنایان مرسوم است. نماز عید فطر نیز با حضور برخی سران سیاسی و دولتی ترکیه در مساجد سراسر کشور برگزار می‌شود.
نویسنده: رضا دهقانی
منبع: پروتال جهان‌گردی پارسا
«نوشته فوق می تواند نظر نویسنده باشد و الزامن نظر رادیو کوچه نیست»
بهزاد
عالی بود تشکورلر